ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί την πιο συχνή μορφή καρκίνου στον ανδρικό πληθυσμό, ενώ είναι η δεύτερη αιτία θανάτου από κακοήθεια μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Αφορά εκατομμύρια άντρες σε ολόκληρο τον κόσμο και παρουσιάζεται κυρίως σε ηλικίες άνω των 50 ετών ενώ παραμένει κλινικά ασυμπτωματικός μέχρι να φτάσει σε προχωρημένο στάδιο. 

Ευτυχώς, όμως, εξελίσσεται αργά και αν η διαγνωστεί εγκαίρως, τότε θεραπεύεται σχεδόν στα ¾ των περιπτώσεων. Η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη έχει στόχο να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους άνδρες κάθε ηλικίας σχετικά με τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσει από τον καρκίνο του προστάτη. Καθιερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία και έχει οριστεί να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Σεπτεμβρίου ως ιδανική ευκαιρία υπενθύμισης και προτροπής, του κάθε άντρα ηλικίας άνω των 50 ετών, να επισκεφτεί τον ουρολόγο του για ετήσιο προληπτικό έλεγχο, προκειμένου να υποβληθεί σε δακτυλική εξέταση του προστάτη και μέτρηση του προστατικού καρκινικού δείκτη (PSA).

Εικόνα: Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων, http://www.imop.gr/

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που μοιάζει με κάστανο και βρίσκεται στο εσωτερικό του σώματος, κάτω από την ουροδόχο κύστη του άνδρα και περιβάλλει την ουρήθρα. Με την λειτουργία του συμβάλλει στον έλεγχο της ούρησης, το οποίο το πετυχαίνει λόγω της ανατομικής του θέσης, στον εμπλουτισμό του σπέρματος με χρήσιμα και απαραίτητα συστατικά, και στη λειτουργία της εκσπερμάτισης.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι η ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στον αδένα αυτό. Ο καρκίνος του προστάτη συνήθως αναπτύσσεται αργά και δεν εξαπλώνεται σε άλλα σημεία (μετάσταση), δημιουργώντας έτσι μια σε γενικές γραμμές καλή πρόγνωση της νόσου, όταν όμως αυτή εντοπιστεί έγκαιρα. Αντίθετα, σε περίπτωση που ο καρκίνος εξαπλωθεί σε σημεία πέραν του προστάτη γίνεται εξαιρετικά επικίνδυνος, η επιτυχής θεραπευτική αντιμετώπιση είναι πλέον δύσκολη και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Εικόνα: Οnmed.gr, https://www.onmed.gr
Τα αίτια του καρκίνου του προστάτη παραμένουν ακόμη άγνωστα αλλά οι σημαντικότεροι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνισή του είναι: η ηλικία (Το ποσοστό των νέων διαγνώσεων του καρκίνου του προστάτη αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας. Όσο μεγαλώνει ο άνδρας, τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος να αναπτύξει καρκίνο του προστάτη. Οι δύο (2) στους τρεις (3) καρκίνους προστάτη διαγιγνώσκονται μετά την ηλικία των 65 ετών, ενώ βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των κρουσμάτων στην ηλικία των 40-50 ετών), το οικογενειακό ιστορικό (Άνδρες με κληρονομικό ιστορικό καρκίνου προστάτη έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο προστάτη απ' ό,τι ο υπόλοιπος πληθυσμός. Ιδιαίτερα η έναρξη του καρκίνου του προστάτη σε ηλικία κάτω των 55 ετών σε άτομα της οικογένειας, αυξάνει τις πιθανότητες στον άνδρα να εμφανίσει το νόσημα αυτό. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο τακτικός έλεγχος συστήνεται να αρχίζει μια δεκαετία νωρίτερα, δηλαδή στα 40 έτη), η φυλή (Αυξημένη πιθανότητα εμφανίζει η μαύρη φυλή καθώς οι Αφρικανοί αναπτύσσουν με μεγαλύτερη συχνότητα καρκίνο του προστάτη σε σχέση με τους λευκούς ή τους Ασιάτες), και η διατροφή (η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή και η διατροφή πλούσια σε λιπαρά θεωρείται ότι αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη).

Εικόνα: Οnmed.gr, https://www.onmed.grΑξίζει να σημειωθεί ότι ο καρκίνος του προστάτη σε αρχικά στάδια δεν εμφανίζει κανένα σύμπτωμα. Συμπτώματα όπως συχνή ή επιτακτική ανάγκη ούρησης, διακοπτόμενη ή καθυστερημένη ροή των ούρων, πόνος κατά την ούρηση, αιματουρία (Αίμα στα ούρα), πόνος κατά την εκσπερμάτιση ή αιμοσπερμία (αίμα στο σπέρμα), στυτική δυσλειτουργία, πόνος στην περιοχή της πυέλου (λεκάνη) ή στο κάτω μέρος της πλάτης και γενικά σκελετικοί πόνοι, κ.λπ. εμφανίζονται σε προχωρημένα στάδια της νόσου.

Εικόνα: European Association of Urology, https://uroweb.org/

Ο μόνος τρόπος να υποπτευθεί ο γιατρός την ύπαρξή του είναι μόνο μέσα από τακτικό κλινικό έλεγχο, ο οποίος περιλαμβάνει την ειδική εξέταση αίματος PSA, η οποία ανιχνεύει το προστατικό αντιγόνο στο αίμα και είναι η πιο χρήσιμη εξέταση αίματος για την έγκαιρη ανίχνευση ειδικό προστατικό αντιγόνο) αίματος και τη δακτυλική εξέταση του προστάτη κατά την οποία ο αδένας ψηλαφείται για να διαπιστωθεί εάν υπάρχουν ανωμαλίες στο μέγεθος, στο σχήμα και στην υφή του.

Ο συνδυασμός των δύο αυτών μεθόδων μπορεί να δώσει τις ακριβέστερες πληροφορίες για την ύπαρξη ή μη της νόσου. Η διάγνωση του καρκίνου του προστάτη επιβεβαιώνεται μόνο με βιοψία του προστάτη, ενώ εξετάσεις όπως αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, σπινθηρογράφημα οστών και η ανίχνευση δεικτών όπως -2proPSA και PCA3, χρησιμοποιούνται σε ορισμένες περιπτώσεις για τη βελτίωση της διαγνωστικής ακρίβειας.

Στην περίπτωση που διαγνωστεί η νόσος, η επιλογή της θεραπείας γίνεται με βάση τον βαθμό κακοήθειας του όγκου, το μέγεθός του, την παρουσία μεταστάσεων και την ηλικία, καθώς και τη γενική κλινική κατάσταση του ασθενούς. 

Εικόνα: European Association of Urology, https://uroweb.org/

Η ολική αφαίρεση του προστάτη (ριζική προστατεκτομή), μετά των σπερματοδόχων κύστεων και της προστατικής μοίρας της ουρήθρας, καθώς και των λεμφαδένων σε περίπτωση που υπάρχουν, αποτελεί την πιο συχνή θεραπεία του εντοπισμένου καρκίνου του προστάτη και θεωρείται σήμερα η καλύτερη θεραπεία, ελλείψει μεταστάσεων, που οδηγεί σε πλήρη ίαση. Με τη βελτίωση των χειρουργικών τεχνικών και τη δυνατότητα χρήσης σύγχρονου τεχνολογικού εξοπλισμού, όπως το robot, έχουμε αύξηση της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας και σημαντική μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Η εγχείρηση συνήθως συνιστάται σε άνδρες που είναι 50 με 70 ετών.

Για πιο ηλικιωμένους άνδρες ή για αυτούς που δεν μπορούν να αντέξουν την εγχείρηση συνιστάται η ακτινοθεραπεία (με εξωτερική ακτινοβολία), η βραχυθεραπεία (εισαγωγή ραδιενεργών εμφυτευμάτων) και η κρυοθεραπεία για να καταστραφούν τα καρκινικά κύτταρα.

Σε ειδικές περιπτώσεις που ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί, η αφαίρεση των όρχεων ή η ορμονοθεραπεία (χορήγηση φαρμάκων τα οποία προκαλούν αναστολή παραγωγής τεστοστερόνης, της ορμόνης δηλαδή που τροφοδοτεί το καρκίνο του προστάτη) μπορεί να καθυστερήσει την ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη και επομένως να μειώσει ή να αναστείλει την περαιτέρω εξάπλωση της νόσου.

Εικόνα: European Association of Urology, https://uroweb.org/Σε άνδρες προχωρημένης ηλικίας με καρκίνο προστάτη ή με σημαντικά συνοδά νοσήματα είναι δυνατή η υιοθέτηση συντηρητικής συνεχούς παρακολούθησης της εξέλιξης της νόσου και μόνο στην περίπτωση εξέλιξης αυτής λαμβάνεται η απόφαση για πιο επιθετικού τύπου θεραπεία.

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία για οποιαδήποτε ασθένεια γι’ αυτό όλοι πρέπει ν’ ακολουθούν μέτρα περιορισμού του κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου. Έχει αποδειχθεί ότι η σωστή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, μαζί με τη μείωση της πρόσληψης λίπους καθώς και η συστηματική σωματική άσκηση, μπορεί να αποτρέψει πολλές νεοπλασματικές ασθένειες όπως και τον καρκίνο του προστάτη.

Ο καρκίνος του προστάτη στην πλειονότητα των περιπτώσεων εξελίσσεται αργά και έχει πολύ καλή πρόγνωση. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική καθώς όταν ο καρκίνος εντοπιστεί σε αρχικά στάδια, είναι ιάσιμος σε ποσοστό 95%. Έτσι, κρίνεται απαραίτητο κάθε χρόνο, όλοι οι άνδρες να πραγματοποιούν ένα check up με προληπτικές εξετάσεις ανάλογα με την ηλικία και το ιατρικό ιστορικό τους.

Εικόνα: Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία, http://www.huanet.gr/

Πηγές:

1. Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Υγείας, https://www.moh.gov.gr 
2. European Association of Urology, https://uroweb.org/
3. Ελληνική Ουρολογική Εταιρεία, http://www.huanet.gr/
4. Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων, http://www.imop.gr/ 
5. “Σαν Σήμερα.gr”, https://www.sansimera.gr
6. Onmed.gr, https://www.onmed.gr