ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΥΤΙΣΜΟΥ

“Για να μην αφήσουμε κανέναν πίσω στην επίτευξη των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη του 2030, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα δικαιώματα όλων των ατόμων με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αυτισμό, διασφαλίζοντας την πλήρη συμμετοχή τους στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή. 

Ας συνεργαστούμε με όλα τα άτομα με αναπηρίες και τους αντιπροσωπευτικούς οργανισμούς τους για να βρούμε καινοτόμες λύσεις για να ανακάμψουμε καλύτερα και να χτίσουμε έναν καλύτερο κόσμο για όλους.” 

António Guterres

H 2η ημέρα του Απρίλη κάθε χρόνο είναι αφιερωμένη στον αυτισμό. Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού (World Autism Awareness Day) έχει στόχο την ενημέρωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για τον αυτισμό και την ευαισθητοποίηση σχετικά με την ομαλή ένταξη των αυτιστικών ατόμων στην κοινωνία. 

Ανήμερα  της Παγκόσμιας Ημέρας Αυτισμού  εκατοντάδες κτήρια  στον  πλανήτη  φωτίζονται  μπλε  συμμετέχοντας στην  εκδήλωση  «Light  Ιt  Up  Blue»  ρίχνοντας  έτσι  φως στη σκοτεινή  πλευρά  της  απομόνωσης  και περιθωριοποίησης που βιώνουν  τα  άτομα  αυτά. 

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2007, με την απόφαση ( A / RES /62/139) καθιέρωσε ομόφωνα την 2η Απριλίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τον Αυτισμό  για να τονίσει την ανάγκη να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των ατόμων με αυτισμό, ώστε να μπορούν να ζήσουν πλήρεις και ουσιαστικές ζωές ως αναπόσπαστο μέρος της κοινωνίας. 

Ο αυτισμός είναι μια δια βίου νευρολογική κατάσταση που εκδηλώνεται κατά την πρώιμη παιδική ηλικία, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή ή την κοινωνικοοικονομική κατάσταση. Ο όρος Φάσμα Αυτισμού αναφέρεται σε μια σειρά χαρακτηριστικών. Η κατάλληλη υποστήριξη, διευκόλυνση και αποδοχή αυτής της νευρολογικής παραλλαγής επιτρέπει σε όσους βρίσκονται στο Φάσμα του Αυτισμού να απολαμβάνουν ίσες ευκαιρίες και πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή στην κοινωνία. 

Ο αυτισμός χαρακτηρίζεται κυρίως από τις μοναδικές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις του, τους μη τυπικούς τρόπους μάθησης, τα έντονα ενδιαφέροντα σε συγκεκριμένα θέματα, την τάση στη ρουτίνα, τις προκλήσεις στις τυπικές επικοινωνίες και τους συγκεκριμένους τρόπους επεξεργασίας των αισθητηριακών πληροφοριών. 

Το ποσοστό αυτισμού σε όλες τις περιοχές του κόσμου είναι υψηλό και η έλλειψη κατανόησης έχει τεράστιο αντίκτυπο στα άτομα, τις οικογένειές τους και τις κοινότητες. Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις που σχετίζονται με τις νευρολογικές διαφορές παραμένουν ουσιαστικά εμπόδια στη διάγνωση και τις θεραπείες. 

Κάθε άτομο με αυτισμό είναι μοναδικό. Το φάσμα του αυτισμού είναι πολύ μεγάλο και στην μία άκρη του περιλαμβάνει την τυπική μορφή του αυτισμού, ενώ στην άλλη περιλαμβάνονται οι μορφές υψηλής λειτουργικότητας, με ενδιάμεσα διάχυτες, διάφορες αναπτυξιακές διαταραχές. 

Πολλοί αυτιστικοί έχουν εξαιρετικές δεξιότητες: ακαδημαϊκές, μουσικές, κλπ. Περίπου το 40 τοις εκατό έχει πνευματικές ικανότητες που κυμαίνονται στο μέσο όρο ή ακόμα και πάνω από αυτόν. Πολλά υψηλής νοημοσύνης και λειτουργικότητας άτομα με κάποια μορφή αυτισμού δεν αποκλείεται να μην διαγιγνώσκονται ποτέ και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα τους μόνα τους και να διαπρέπουν στην κοινωνία, χωρίς ταυτόχρονα να «στιγματίζονται». Πράγματι, πολλά άτομα στο αυτιστικό φάσμα θα έπρεπε να είναι υπερήφανα για τις ικανότητες τους και τον ξεχωριστό τους τρόπο θέασης του κόσμου και της πραγματικότητας. 

Κάποιοι αυτιστικοί βέβαια έχουν σημαντικές αναπηρίες και δεν είναι σε θέση να ζήσουν ανεξάρτητα: σημαντικό ποσοστό ατόμων με αυτισμό, ενώ μπορεί μέσω της εκπαίδευσης να αναπτύξει τις ικανότητες του, δεν μπορεί παρόλα αυτά να ζήσει αυτόνομα, χωρίς διαρκή φροντίδα. Μπορεί όμως να είναι υπεύθυνο ώστε να φέρνει σε πέρας απλές εργασίες. 

Περίπου το 25 τοις εκατό των αυτιστικών ατόμων παρουσιάζουν γλωσσικές δυσλειτουργίες, αλλά μπορούν να μάθουν να επικοινωνούν με άλλα μέσα. Όσο πιο πρώιμη η παρέμβαση τόσες οι πιθανότητες τα παιδιά με αυτισμό και να μην ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα, όσο ξεχωριστά κι αν είναι σε κάποιους τομείς. 

Η αποστολή της ανθρωπότητας σχετικά με τον αυτισμό, θα έπρεπε να είναι η βελτίωση της ζωής των αυτιστικών, η διαμόρφωση αποτελεσματικών θεραπειών που θα αντιμετωπίζουν τις σημαντικές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπα αυτά τα άτομα, όσον αφορά την επικοινωνία και τη σωματική υγεία, την αύξηση της αποδοχής, το σεβασμό και την υποστήριξη. 

Τα αυτιστικά άτομα αυτά πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλη, εξατομικευμένη φροντίδα κι όχι να νιώθουν αποκλεισμένα. Οι διαταραχές αυτισμού είναι πολυποίκιλες και πολυσύνθετες και για την αντιμετώπιση τους χρειάζονται εξειδικευμένες παρεμβάσεις σε διάφορες φάσεις, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου και σύμφωνα με τις ανάγκες του, από κατάλληλα εκπαιδευμένα στελέχη σε εξατομικευμένη βάση και με άλλα παιδιά σε παιδικούς σταθμούς, κέντρα ημέρας, σχολεία.

Ο Νόμος 2716/1999 για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, ορίζει πως «το κράτος έχει την ευθύνη για την παροχή υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας που έχουν σκοπό την πρόληψη, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την περίθαλψη καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές και Διαταραχές Αυτιστικού Τύπου και με μαθησιακά προβλήματα» (άρθρο 1 παρ. 1). 

Μονάδες και Προγράμματα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης
Οι Μονάδες ή προγράμματα όπου παρέχονται υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης για ενήλικες, παιδιά ή εφήβους είναι τα Οικοτροφεία, οι Ξενώνες, τα Προστατευμένα Διαμερίσματα και οι Φιλοξενούσες Οικογένειες (Νόμος 2716/1999, Άρθρο 9). 

Το Οικοτροφείο «Ευαγγελισμός» ως Μονάδα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης τύπου Α4. Οικοτροφείο στο οποίο διαμένουν άτομα (ενήλικες, παιδιά ή έφηβοι) με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (διαταραχές αυτιστικού τύπου) παρέχει υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας που έχουν σκοπό τη θεραπεία, την περίθαλψη καθώς και την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη ενηλίκων, παιδιών και εφήβων με ψυχικές διαταραχές και Διαταραχές Αυτιστικού Τύπου

Δείτε και: Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού 

Πηγές:

ΟΗΕ. (2021). World Autism Awareness Day. Ανάκτηση 4 2, 2021, από https://www.un.org/en/observances/autism-day

Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Υγείας. (2013). Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού. Ανάκτηση 04 02, 2021, από https://www.moh.gov.gr/articles/news/1642-pagkosmia-hmera-aytismoy

Νόμος 2716/1999. (1999). Ανάπτυξη και εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και άλλες διατάξεις. ΦΕΚ A 96/1999. ΕΘΝΙΚΟ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟ. Ανάκτηση 04 02, 2021, από http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wE56mFqysdfkXdtvSoClrL8PT2mlaPXRibtIl9LGdkF53UIxsx942CdyqxSQYNuqAGCF0IfB9HI6qSYtMQEkEHLwnFqmgJSA5WIsluV-nRwO1oKqSe4BlOTSpEWYhszF8P8UqWb_zFijEtmQQaP07fhHtg3R7jxAjYnV3KfXfuv-QB9XLpKgQDD